Achtergrond
De Rooms-Katholieke Kerk in Nederland kampt al jaren met een toenemend priestertekort, minder kerkgangers en financiële problemen. Als gevolg hiervan zullen heel wat kerkgebouwen gesloten moeten worden. In een aantal bisdommen gebeurt dit op een verantwoorde wijze, waarbij de dorpskerken zo veel mogelijk worden ontzien.
Maar in het aartsbisdom Utrecht zal volgens de “realistische verwachting” van kardinaal Eijk ruim 90% van de kerken, waaronder ALLE DORPSKERKEN, de deuren moeten sluiten. Dit heeft geleid tot massaal verzet van de gelovigen, waarbij de krachten worden gebundeld door de Stichting Bezield Verband Utrecht.
De concrete problematiek
Volgens de “realistische verwachting” van kardinaal Eijk zal binnen 15 jaar meer dan 90% van alle kerken in zijn bisdom verdwijnen; er zullen dan minder dan twintig parochies overblijven, met elk waarschijnlijk slechts één kerkgebouw (eucharistisch centrum).
Ongeloof - woede - verdriet
Deze gevoelens bij de getroffen gelovigen komen niet voort uit het verdwijnen van hun kerkgebouw op zichzelf maar uit het verlies van hun hiermee onlosmakelijk verbonden geloofsgemeenschap. Bij elke geloofsgemeenschap hoort een kerk - hoe klein ook - als GEMEENSCHAPPELIJKE ONTMOETINGSPLEK.
Wanneer hun kerk wordt gesloten, zal het overgrote deel van de getroffen gelovigen na korte tijd toetreden tot de explosief groeiende groep van ontheemde katholieken.
Al bij de aankondiging van een kerksluiting wordt door het daarmee gepaard gaande verbod van de kardinaal om nog langer reguliere vieringen te houden, de aanzet gegeven tot het uiteenvallen van de getroffen geloofsgemeenschap.
En in een plattelandsparochie als de onze betekent dit in feite al snel het einde van de getroffen geloofsgemeenschap.
Helaas heeft kardinaal Eijk kennelijk de nogal defaitistische visie dat het overgrote deel van de kerken in zijn bisdom geen toekomst meer heeft - en daarom maar versneld moet worden opgeheven. Want anders “…blijft er niks over voor de toekomstige generaties.”
Deze nogal eigenzinnige visie is zeker niet voldoende onderbouwd om het opheffen van ruim 90% van de kerken in zijn bisdom te rechtvaardigen. Maar bovenal: een dergelijke visie staat haaks op die van een aantal collega-bisschoppen !
Behoud van lokale geloofsgemeenschappen
Volgens de “realistische verwachting” van kardinaal Eijk zullen met name ALLE DORPSKERKEN verdwijnen. Dit zal dus leiden tot een kerkelijke kaalslag van het platteland…
In scherp contrast hiermee laten een aantal collega-bisschoppen zien hoe ook op een rechtvaardige en barmhartige wijze noodzakelijke saneringen in de Kerk kunnen worden doorgevoerd. We zien hier in feite een botsing tussen theologie en sociologie. Terwijl kardinaal Eijk radicaal kiest voor de theologie, hebben andere bisschoppen gelukkig meer oog voor de gewenste balans met de sociologie.
Zo zegt Mgr. De Korte van het bisdom Groningen-Leeuwarden: “Maar ik wil de sociologische kant ook waarderen.” Hij zet daarom in op behoud en revitalisering van lokale geloofsgemeenschappen. Dit betekent dat dorpskerken in principe open dienen te blijven. In zijn woorden: “Ik wil de Kerk bij de mensen houden.”
In dit verband willen wij ook refereren aan een recent pleidooi van Bezield Verband voor het koesteren van lokale geloofsgemeenschappen:
“Wij (…) vinden (…) dat lokale geloofsgemeenschappen de essentiële bouwstenen van de kerk zijn en dat in de kleinschaligheid en in de verbinding met buurt- en dorpsgemeenschappen, geloven in gemeenschap tot bloei en ontwikkeling komt. En dat zulks niet lukt in een grootschalige, kunstmatig gevormde gemeenschap rond een eucharistisch centrum die eerder vervreemdend en desoriënterend werkt.”
Zekerheden zijn er niet. Maar zolang lokale geloofsgemeenschappen voldoende VITAAL blijken te zijn en financieel voldoende blijven bijdragen aan het instandhouden van hun kerk, is er naar onze mening geen doorslaggevende reden om deze te sluiten.
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Het is onze intentie om met goed onderbouwde artikelen een bijdrage te leveren aan een rechtvaardige en barmhartige benadering van de geschetste problematiek van kerksluitingen in het aartsbisdom Utrecht.
Met name zullen alternatieven
worden voorgesteld die erop gericht zijn de voortschrijdende verwoesting van geloofsgemeenschappen in
belangrijke mate te voorkomen door zo veel mogelijk kerken open te houden.
Aan de basis van deze artikelen staan onze cijfermatige analyses en evaluaties van de situatie in de parochie HH.Franciscus en Clara (centrum Twello).
Verder hebben wij veelvuldig gebruik gemaakt van diverse voortreffelijke publicaties van de Stichting Bezield Verband Utrecht (http://www.bezieldverbandutrecht.nl/). Ook is veel informatie verkregen via persoonlijke contacten met vertegenwoordigers van deze stichting, met name voorzitter Ad de Groot.
We starten met een viertal kritische artikelen met als thema “Kerksluitingen op de Veluwe". Deze bijdragen zijn onlangs reeds in de vorm van geanimeerde presentaties op YouTube geplaatst, waar ze zijn te bereiken via de link https://www.youtube.com/user/k19r36.
*Opmerking: Mocht u het op het scherm getoonde beeld te klein vinden,
dan kunt u dit eenvoudig als volgt vergroten: draai het muiswieltje naar voren,
terwijl u de Ctrl-toets ingedrukt houdt.
Kees Roelands -Eerbeek
c.j.a.roelands@hccnet.nl
