K-4 28 juli 2015
Kerksluitingen
Het bestuur (PB) van de parochie HH.Franciscus en Clara had al in 2012 besloten om het alsmaar oplopend exploitatietekort van deze parochie weg te werken door liefst vijf van de acht kerken te sluiten; alleen de kerken in Twello, Vaassen en Loenen zullen openblijven.
Medio 2014 zijn die in Bussloo, De Vecht, Eerbeek, Epe en Klarenbeek daadwerkelijk gesloten. En intussen zijn de kerken in Epe en De Vecht al verkocht.
Gevolgen voor geloofsgemeenschappen
Al bij de aankondiging van een kerksluiting wordt door het daarmee gepaard gaande verbod van de kardinaal om nog langer reguliere vieringen te houden, de aanzet gegeven tot het uiteenvallen van de getroffen geloofsgemeenschap. En in een plattelandsparochie als de onze betekent dit in feite al snel het einde van de getroffen geloofsgemeenschap.
In een stad is veelal sprake van minder hechte geloofsgemeenschappen, met minder binding aan een bepaald kerkgebouw. Bovendien is er hier al gauw een goed alternatief doordat er “om de hoek” een andere kerk staat. De terugloop in kerkgangers zal daarom in een stedelijke omgeving minder uitgesproken zijn - en erg afhankelijk van de plaatselijke situatie. Maar ook hier rekenen parochiebesturen al met een terugloop van 50-70%.
Wij hebben ingeschat tot welk een verlies de kerksluitingen in onze eigen parochie zullen leiden. Onderstaande tabel toont het effect van de vijf aangekondigde kerksluitingen op het aantal (ingeschreven) parochianen en het aantal kerkgangers (gedefinieerd als het gemiddeld aantal deelnemers aan eucharistievieringen) vóór en ná deze sluitingen. Hierbij zijn wij uitgegaan van de praktijksituatie dat uiteindelijk de complete geloofsgemeenschap is “verdampt”.
Situatie
|
Parochianen
|
Kerkgangers
| |
Huidige situatie (2012)
|
13.816
|
722
| |
Na kerksluitingen
|
8.525
|
369
| |
Vermindering
|
Aantal
|
5.291
|
353
|
Percentage
|
38
|
49
| |
Met de vijf genoemde kerksluitingen zal daarom niet minder dan de helft van alle kerkgangers in de parochie verloren gaan.
Een dergelijke verlies is ons inziens een onaanvaardbaar hoge prijs voor het op grote schaal “saneren” via kerksluitingen.
Intussen heeft het bisdom hier wel vijf kerken gesloten, waarvan er nu al twee zijn verkocht…
GEDISCRIMINEERD, BEROOFD en VERSTOTEN…
Zo zullen zij zich straks voelen - de gelovigen uit de getroffen gemeenschappen.
Het gaat immers niet om het kerkgebouw op zichzelf maar om de hiermee onlosmakelijk verbonden geloofsgemeenschap. Bij elke geloofsgemeenschap hoort een kerk - hoe klein ook - als GEMEENSCHAPPELIJKE ONTMOETINGSPLEK.
Wanneer hun kerk wordt gesloten, zal het overgrote deel van de getroffen gelovigen toetreden tot de explosief groeiende groep van ONTHEEMDE KATHOLIEKEN.
Als je onderweg zoveel gelovigen verliest, dan volg je zeker niet de goede weg. Die goede weg is volgens Paus Franciscus de weg van liefde en barmhartigheid.
En die goede weg verdraagt zich niet met een onbarmhartige sanering waarbij vitale lokale geloofsgemeenschappen opgeofferd worden en de overblijvende gelovigen gedwongen worden samen te komen in dat ene eucharistisch centrum.
Voor een heel ander antwoord op het algemene probleem van een toenemend priestertekort, minder kerkgangers en financiële problemen, kunnen we een voorbeeld nemen aan Mgr. De Korte van Groningen-Leeuwarden. Deze volgt een beleid van stimuleren in plaats van opheffen van lokale geloofsgemeenschappen. Dit betekent dat dorpskerken in principe open dienen te blijven. In zijn woorden: “Ik wil de Kerk bij de mensen houden.”
Hij geeft lokale gemeenschappen veel meer ruimte om met eigen oplossingen te komen (gemeenschappelijk gebruik kerk met PKN; multifunctionele inrichting van de kerk; vieringen op goedkopere, kleinere locaties). Dit beleid wordt ook steeds meer door andere bisschoppen gevolgd en is praktijk in tweerderde van de katholieke wereldkerk.
Epiloog
“Kerkgangers zijn bijna allemaal grijs; je ziet nog maar weinig kinderen; een aflopende zaak.” Dit soort pessimistische - vaak zelfs defaitistische - uitlatingen horen we nogal eens om ons heen.
Niemand weet wat de toekomst brengen zal. Maar zulke negatieve geluiden mogen toch geen reden zijn om ons helemaal over te geven aan een doemscenario ?
Volgens onze ervaringen wordt zo’n doemscenario helaas al te gemakkelijk opgeroepen ter rechtvaardiging van kerksluitingen.
Met name kardinaal Eijk heeft kennelijk de defaitistische visie dat het overgrote deel van de kerken in zijn aartsbisdom geen toekomst meer heeft - en daarom maar versneld moet worden opgeheven. Want anders “…blijft er niks over voor de toekomstige generaties.”
Deze nogal eigenzinnige visie is zeker niet voldoende onderbouwd om het opheffen van ruim 90% van alle kerken in zijn bisdom te rechtvaardigen. Maar bovenal: deze visie van kardinaal Eijk staat haaks op die van een aantal collega-bisschoppen !
Zekerheden zijn er niet. Maar zolang lokale geloofsgemeenschappen voldoende VITAAL blijken te zijn en financieel voldoende blijven bijdragen aan het instandhouden van hun kerk, is er naar onze mening geen doorslaggevende reden om deze te sluiten.
